مدل سازی مراحل نمو ارقام گلرنگ در کشت بهاره

آگاهی از زمان وقوع مراحل نمو محصولات زراعی از جمله گلرنگ دارای اهمیت خاصی است. برای مدل­سازی مراحل نمو ارقام گلرنگ اراک، صفه و گلدشت با استفاده از درجه­ حرارت و طول ­روز، از آزمایش­های تاریخ کاشت این ارقام طی سال­های 1388-1383 در مزرعه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد اصفهان استفاده شد. برای تعیین مدل نمو هر مرحله، طول هر مرحله به­عنوان متغیر تابع و متغیرهای حرارتی، طول روز و حاصل­ضرب متغیرهای حرارتی با متغیرهای طول روز به­عنوان متغیر مستقل در رگرسیون مرحله­ای مورد استفاده قرار گرفتند. مرحله­ای از رگرسیون به­عنوان مدل مناسب انتخاب گردید که ضریب رگرسیون و ضریب تشخیص جزء آن حداقل در سطح احتمال 5 درصد معنی­دار بوده و حداکثر ضریب تبیین کل را داشته باشد. تعداد روز از کاشت تا سبز شدن، سبز شدن تا تکمه­دهی، سبز شدن تا گلدهی و رسیدگی و گلدهی تا رسیدگی از تاریخ­های کاشت تاثیر پذیرفت. با افزایش دما، طول مراحل نمو کاهش یافت. طول دوران سبز شدن تا تکمه­دهی و تا گلدهی بیش­ترین تاثیر را از طول روز پذیرفت و با افزایش طول روزکاهش یافتند. حداقل درجه حرارت و مربع آن متغیرهایی بودند که وارد مدل شدند و حدود 89 درصد تغییرات طول دوره سبز شدن ارقام مورد مطالعه را توضیح دادند. حدود 85 درصد تغییرات طول دوره سبز شدن تا تکمه­دهی به­وسیله حاصل­ضرب درجه حرارت حداکثر در طول روز و مربع حاصل­ضرب آن­ها توجیه گردید. حاصل ­ضرب درجه حرارت حداکثر در­ طول روز حدود 91 درصد تغییرات طول مرحله سبز شدن تا گلدهی را بیان نمود. مربع درجه حرارت حداکثر در مربع طول روز با توان چهارم درجه حرارت میانگین حدود 84 درصد واریانس طول مرحله سبز شدن تا رسیدگی را بیان نمودند. مربع درجه ­حرارت حداقل، نیز متغیری بود که طول مرحله گلدهی تا رسیدگی را به­میزان حدود 60 درصد توضیح داد. پیش­بینی زمان تکمه­دهی، گلدهی و رسیدگی به­ترتیب برای مبارزه با مگس گلرنگ، تامین آب آبیاری و تهیه کمباین برداشت بسیار راهگشا است.